Thân – Theo y học hiện đại thì cơ thể con người được cấu tạo bởi 11 hệ thống:
- Hệ Thần Kinh (Nervous System)
- Thành phần chính: Não bộ, tủy sống, các dây thần kinh, hạch thần kinh và các cơ quan giác quan chuyên biệt (như mắt, tai, mũi, lưỡi) cùng các thụ thể cảm giác (nằm trên da, cơ, khớp và các cơ quan nội tạng).
- Chức năng chính:
- Tiếp nhận, phân tích và xử lý thông tin từ các cơ quan cảm giác về môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể.
- Điều khiển, điều hòa và phối hợp hoạt động của tất cả các cơ quan và hệ cơ quan khác.
- Là cơ sở vật chất của các hoạt động tinh thần cấp cao như tư duy, học tập, trí nhớ, cảm xúc và hành vi.
- Hệ Nội Tiết (Endocrine System)
- Thành phần chính: Các tuyến nội tiết như tuyến yên, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận, tuyến tụy (phần nội tiết), buồng trứng (ở nữ), tinh hoàn (ở nam), và tuyến tùng.
- Chức năng chính: Sản xuất và tiết ra các hormone vào máu để điều chỉnh từ từ các hoạt động sinh lý của cơ thể, bao gồm tăng trưởng, phát triển, trao đổi chất, chức năng sinh sản, và cân bằng nội môi (duy trì sự ổn định của môi trường bên trong cơ thể).
- Hệ Tiêu Hóa (Digestive System)
- Thành phần chính: Ống tiêu hóa (miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, trực tràng, hậu môn) và các tuyến tiêu hóa phụ trợ (tuyến nước bọt, gan, túi mật, tụy).
- Chức năng chính: Tiếp nhận, nghiền nhỏ, tiêu hóa thức ăn (cơ học và hóa học) thành các chất dinh dưỡng đơn giản để cơ thể có thể hấp thụ; hấp thụ chất dinh dưỡng, nước và điện giải; loại bỏ các chất thải không tiêu hóa được ra khỏi cơ thể.
- Hệ Sinh Sản (Reproductive System)
- Thành phần chính:
- Nữ: Buồng trứng, vòi trứng (ống dẫn trứng), tử cung, cổ tử cung, âm đạo, âm hộ.
- Nam: Tinh hoàn, mào tinh, ống dẫn tinh, túi tinh, tuyến tiền liệt, dương vật.
- Chức năng chính: Sản xuất giao tử (trứng ở nữ, tinh trùng ở nam) và hormone sinh dục; tạo điều kiện cho sự thụ tinh; nuôi dưỡng và phát triển của thai nhi (ở nữ); duy trì nòi giống.
- Hệ Hô Hấp (Respiratory System)
- Thành phần chính: Đường dẫn khí (mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản) và hai lá phổi (chứa các phế nang).
- Chức năng chính: Thực hiện quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường; đưa oxy từ không khí vào máu và thải khí cacbonic (CO2) từ máu ra ngoài không khí. Tham gia vào điều hòa pH máu và phát âm.
- Hệ Tuần Hoàn (Tim Mạch) (Cardiovascular System)
- Thành phần chính: Tim, các mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, mao mạch), và máu.
- Chức năng chính: Bơm và vận chuyển máu đi khắp cơ thể, mang theo oxy, chất dinh dưỡng, hormone đến các tế bào; đồng thời vận chuyển khí CO2 và các chất thải từ tế bào đến các cơ quan bài tiết (phổi, thận) để thải ra ngoài. Tham gia vào điều hòa thân nhiệt.
- Hệ Miễn Dịch (Immune System)
- Thành phần chính: Các tế bào miễn dịch (như bạch cầu lympho B, lympho T, đại thực bào), các phân tử hòa tan (như kháng thể, bổ thể, cytokine), và các cơ quan, mô lympho (tủy xương, tuyến ức, lá lách, hạch bạch huyết, amidan).
- Chức năng chính: Nhận diện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng), các tế bào lạ hoặc tế bào ung thư, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật.
- Hệ Bạch Huyết (Lymphatic System)
- Thành phần chính: Mạch bạch huyết, các hạch bạch huyết, mô bạch huyết, các cơ quan bạch huyết (như lá lách, tuyến ức, amidan), và dịch bạch huyết.
- Chức năng chính:
- Thu gom dịch gian bào dư thừa (bạch huyết) và protein từ các mô đưa trở lại hệ tuần hoàn máu.
- Vận chuyển lipid và các vitamin tan trong dầu từ ruột vào máu.
- Đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, là nơi sản sinh, trưởng thành và hoạt động của các tế bào lympho để chống lại nhiễm trùng.
- Hệ Bài Tiết (Tiết Niệu) (Urinary System)
- Thành phần chính: Thận, niệu quản, bàng quang, và niệu đạo.
- Chức năng chính: Lọc máu để loại bỏ các chất thải của quá trình trao đổi chất (như urê, creatinine), các chất dư thừa, và nước ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu. Giúp duy trì cân bằng nước, điện giải, và độ pH của máu.
- Hệ Vận Động (Cơ, Xương, Khớp) (Musculoskeletal System)
- Thành phần chính:
- Hệ Xương: Các xương của bộ xương, sụn, khớp, và dây chằng.
- Hệ Cơ: Các cơ vân (cơ xương) bám vào xương.
- Chức năng chính: Tạo bộ khung vững chắc cho cơ thể, bảo vệ các cơ quan nội tạng; cho phép cơ thể vận động, di chuyển và duy trì tư thế; sản sinh tế bào máu (trong tủy xương); dự trữ khoáng chất (canxi, phốt pho).
- Hệ Da (Bì Mao) / Hệ Vỏ Bọc (Integumentary System)
- Thành phần chính: Da (gồm lớp biểu bì, trung bì, hạ bì) và các phần phụ của da (lông, tóc, móng, tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn).
- Chức năng chính:
- Bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây hại từ môi trường (cơ học, hóa học, vi sinh vật, tia UV).
- Tham gia điều hòa thân nhiệt.
- Bài tiết một phần chất thải qua mồ hôi.
- Tổng hợp vitamin D dưới tác động của ánh sáng mặt trời.
- Chứa các thụ thể cảm giác giúp nhận biết tiếp xúc, áp lực, đau, và nhiệt độ.